مشخصات

کشور ایران
استان آذربایجان شرقی
شهرستان سراب
بخش مرکزی
جمعیت  ۴۵ هزار نفر
مساحت 3560کیلومترمربع
زبان گفتار زبان ترکی
مذهب شیعه
ارتفاع از سطح دریا ۱۶۵۰ متر
شرایط آب و هوا کوهستانی و سرد سیر
پیش شماره تلفن ۰۴۱
شناسه ملی خودرو ایران ۲۵ ص
ره آورد لبنیات محلی، فطیر، محصولات کشاورزی، فرش دستبافت و ...

شهرستان سراب با مساحت 3560کیلومترمربع درجنوب شرقی استان آذربایجان شرقی واقع گردیده است.این شهرستان ازشمال به شهرستان های مشکین شهروهریس – ازشرق به استان اردبیل – ازجنوب به شهرستان میانه و ازغرب به شهرستان بستان آباد محدوداست. ارتفاع این شهرستان از سطح دریا 1650متر می باشد.مساحت شهرستان سراب 6/7درصدکل مساحت استان راتشکیل می دهدکه ازاین لحاظ دررده ششم قرار دارد. براساس آخرین تقسیمات کشوری دارای دوبخش (مرکزی ومهربان) 9 دهستان و4 نقطه شهری به نامهای سراب- مهربان- شربیان ودوزدوزان می باشد. تعدادآبادیهای دارای سکنه شهرستان 128می باشد. شهر سراب به واسطه قرار گرفتن ما بین دو رشته کوه بزقوش در جنوب و ارتفاعات سبلان در شمال دارای آب و هوایی سرد و کوهستانی است و یکی از نقاط سردسیر کشور به‌شمار می‌رود.

شهرستان سراب تا سال ۱۳۲۴ از شهرهای استان اردبیل بود. این شهر در گذشته به نام‌های سرآو و سراره شناخته می‌شد. مورخین اعتقاد دارند، این شهر در کنار رود سرآو قرار داشته، به همین دلیل به نام سرآو معروف بود و رفته رفته نام سراب به جای سرآو استفاده شده است.
تاریخچه سراب را اگر بررسی کنیم به پیش از اسلام بازمی‌گردد. دو سنگ‌نوشته اورارتویی در نزدیک سراب دیده می‌شود که از دوره اورارتویی (مادها) باقی مانده است. این سنگ‌نوشته به خط میخی نوشته شده و از فتح شاهان اورارتور یاد می‌کند. این سنگ‌نوشته‌ها اهمیت تاریخی سراب را نشان می‌دهد.
سراب در جاده ابریشم قرار داشته و در این زمان نیز سراب اهمیت زیادی برای تاجران و شاهان سرزمین ایران داشته است. اما در سال ۶۱۷ هجری با حمله مغول‌ها این شهر تقریبا نابود و ویران شد. اما در زمان حکومت مغولان این شهر بار دیگر جان گرفت و برای حاکمان مهم شد. در زمان قاجار نیز سراب برای حاکمان بسیار مهم بود. در سال ۱۲۰۵ اقامحمدخان قاجار با یکی از خان‌های این منطقه وارد جنگ و درگیری شد. آقامحمدخان در این جنگ پیروز شد و شهر سراب را فتح کرد. خان شکست خورده بار دیگر در زمان فتح‌علی‌شاه با شاه قاجار درگیر شد و این‌بار نیز شکست خورد و به سراب عقب‌نشینی کرد. بعد جواهرات آقامحمدخان را به فتح‌علی‌شاه پس داد و همین باعث شد، شاه قاجار او را ببخشید و حکومت سراب را به وی بدهد. 
 

این شهرستان شامل بخش‌های زیر می‌باشد:

 
شهرها:
سراب،مهربان، شربیان، دوزدوزان
 
دهستان:
دهستان ابرغان، دهستان حومه، دهستان رازلیق، دهستان صائین، دهستان ملایعقوب، دهستان اردلان، دهستان آلان برآغوش، دهستان شربیان، دهستان عسگرآباد
 
روستاها:
آناقیز، دامباران، اسطلو، رازلیق، زیراسف، سرخه‌ ریز، شوره‌ دل، صومعه حق، طاران، فرگوش، قرخ‌ بلاغ، قزل‌ گچی، کهدلان، گواشین، لنجوان، میرکوه علیا، هیروان

 

جای‌ های دیدنی شهرستان سراب

 
چشمه‌ های آب‌ گرم سراب
استفاده از چشمه‌های آب‌گرم به دلیل وجود مواد معدنی فراوان یکی از روش‌های اصلی آب‌درمانی می‌باشند. بسیاری از گردشگران تمایل دارند تا این روش درمانی را برای بهبود یا تسکین دردهای خود امتحان کنند. شهرستان سراب یکی از قطب‌های چشمه‌های آب‌ گرم است که به همین علت هر ساله گردشگران بسیاری را به خود جذب می‌کند. یکی از چشمه‌های آب‌گرم سراب در جاده باخان قرار دارد که دمای آن حدود ۳۵ تا ۷۵ درجه سانتی‌گراد است. این چشمه آتشفشانی دارای مواد معدنی فراوان و همچنین سولفات سدیم است. از دیگر چشمه‌های آب‌گرم سراب می‌توان به اسب فروشان، آبگرم الله حق، آبرس شالقون، اردها و نرمیق اشاره کرد.
 
رودخانه‌ های سراب
سراب به دلیل قرارگیری در منطقه ای کوهستانی بسیار پر آب بوده و دارای رودخانه‌های خروشان بسیاری است. رودخانه‌های که در بخش‌های مختلف سراب جاری هستند. از مهم‌ترین رودخانه‌های سراب می‌توان به رودخانه‌های سوین، آغمیون، پسلر و تاجیار، وانِق چای، آجی چای و ارزنق اشاره کرد. هر کدام از این رودخانه‌ها به تنهایی یک جاذبه گردشگری محسوب می‌شود.

 
روستای آغمیون
یکی دیگر از جاهای دیدنی سراب، روستاهای این شهرستان است. روستای آغمیون با طبیعت زیبای خود به عنوان یک جاذبه گردشگری سراب شناخته می‌شود. روستای آغمیون در میان جاده اردبیل به سراب قرار دارد. این روستا روی کوهپایه‌های سبلان و در ۱۰ کیلومتری شمال‌شرقی سراب قرار گرفته است. این منطقه دارای مساحتی بیش از ۵۰ هکتار می‌باشد و به دلیل کوهستانی بودن در اغلب روزهای سال (حتی در فصل تابستان) بسیار خوش آب‌وهوا است. روستای آغمیون پوشش گیاه گسترده و باغ‌های گوناگون بسیار سرسبز و زیبا دارد. در این روستا رودخانه آغمیون‌چای جاری است و زیبایی روستا را دوچندان کرده است.
 
مسجد جامع سراب
مساجد جامع در هر شهری یک جاذبه گردشگری مهم محسوب می‌شود. مسجد جامع سراب که در مرکز شهر سراب قرار دارد، یکی از قدیمی‌ترین جاذبه‌های شهر محسوب می‌شود. قدمت مسجد جامع سراب به قرن ۹ هجری قمری باز می‌گردد. این مسجد از سال ۱۳۴۷ به عنوان یکی از آثار ملی ایران ثبت شده است. از ویژگی‌هایی منحصربه‌فرد مسجد جامع سراب (که آن را از سایر مساجد متمایز می‌سازد) عدم وجود گلدسته، مناره و مزین نمودن محراب آن با کاشی‌کاری و نقاشی‌های اسلیمی است. همچنین شبستان مسجد جامع سراب بسیار وسیع می‌باشد و در حدود ۶۰ ستون دارد. مسجد جامع سراب از مهم‌ترین جاهای دیدنی سراب به حساب می‌آید که نباید بازدید آن را فراموش کنید.
 
روستای رازلیق
یکی دیگر از روستاهای زیبای سراب که از جاهای دیدنی سراب نیز به حساب می‌آید، روستای رازلیق است. رودخانه پسلر از این روستا عبور می‌کند و طبیعت زیبایی در حاشیه خود ایجاد کرده است. علاوه‌بر ان، در نزدیکی روستا، کوهی به نام زاغالان دیده می‌شود که بر قسمتی از کوه یک سنگ‌نوشته‌ وجود دارد. این سنگ‌نوشته که سنگ‌نوشته رازلیق مشهور است، به پیروزی‌های پی‌در‌پی آرگیشتی دوم، یکی پادشاهان اورارتو اشاره می‌کند. این پیروزی‌ها در طی جنگ‌های مختلف و در حدود صدسال پیش از میلاد اتفاق افتاده است.
 
سنگ‌ نوشته قیرخ قیزلار
یکی دیگر از جاهای دیدنی سراب که با تاریخ این شهرستان عجین شده، سنگ نوشته قیرخ قیزلار است. این سنگ‌نوشته در دره قراکوه، روستا نشتبان قرار دارد. سنگ‌نوشته قیرخ قیزلار به خط میخی اورارتویی نوشته شده و متن کتیبه مربوط به آرگیشتی دوم، یکی از پادشاهان اورارتو است. در این سنگ‌نوشته به پیروزی‌های او و تصرف سرزمین‌های گیردو، گیتو هانی و توایشدو اشاهر دارد.
 

افراد مشهور و مشاهیر شهرستان  سراب

میرزا جبار اظهری
مرحوم میرزا جبار اظهری فرزندکربلایی علی اکبر سرابی در سراب به دنیا آمد و در تاریخ اول آبان ماه 1341 (هـ ش) دار فانی کرده است. آرامگاه او در قبرستان معروف به امام زاده در خارج از محوطه حیاط امام زاده در مدخل درب غربی در پای دیوار بدون سنگ قبر، قرار دارد. اظهری یکی از منقدین و مصلحین جامعه خویش به شمار می آید، او با طبع شعری که داشته در برابر ظاهر اهل ریا و تزویر ساکت ننشسته و در قالب طنز موزون به نقد واقعیات زندگی و مسائل اجتماعی جامعه ی خویش پرداخته وخواهد مردم با اندیشه ای نو در مسیر دست یافتن به زندگی نیکوترگام بردارند. دفتر شعری به نام «آینه انتقاد» از او به جاست که در مقدمه ی کوتاهی که بر آن نوشته غرض از تنظیم این ادبیات راکه به زبان محلی سروده شده، تنویر افکار و تربیت اخلاق اجتماعی، بیان داشته است.
 
سیدجوا د ابوترابی
استاد سیدجواد ابوترابی در سال 1300 خورشیدی در شهر سراب متولد می شود. از 9 سالگی به کسب علم و دانش اشتیاق فراوان از خود نشان داده و در مکتب عالمانی چون شیخ ابوالقاسم احقری و حاج میرزا حسین محدثی و... به تحصیل قرآنی و ادبیات می پردازد. از نوجوانی به شعر علاقمند شده و سرآغاز شعر را با سروده های مذهبی و رثایی آغاز میکند. ازکودکی برای تأمین معاش و هزینه مکتب کارگری میکند. در سال 1322 به دامنه های سبلان عزیمت نموده و به مدت 10 سال در طایفه ی مغانلو اقامت میگزند. استاد در این مدت به تدریس کودکان طایفه ی فوق مشغول گردیده و به عنوان وکیل تام الاختیار ان طایفه در امور حقوقی به فعالیت می پردازد. رفتار و منش انسانی و صادقانه ی وی او را به چهره ای محبوب و مشهور مبدل می سازد، چنانکه در آنجا به نام ایشان چندین محال (یور) و رودخانه نامگذاری میگرددکه هنوز نیز به آن نام شناخته می شوند. در سال 1333 ازدواج کرده و به اتفاق همسرش برای اقامت دائمی به شهر سراب مراجعت می نماید.... و سرانجام پس از سال های سال فعالیت در عرصه ادبیات، روز 25 اسفند ماه 1378 رخت از جهان فانی می بندد.